ترشحات طبیعی و غیر طبیعی در زنان

خانم دکتر مریم پوررضا،متخصص زنان و زایمان

چه ترشحاتی طبیعی محسوب می‌شوند؟

ترشحات طبیعی برای سلامت مهبل زنان ضروری است و خانم‌ها باید حتما ترشح داشته باشند چرا که وجود این ترشحات از غدد تناسلی برای رطوبت دستگاه تناسلی ضروری است.در مهبل باکتری‌های غیربیماری‌زایی هست که وجود آنها از بروز عفونت‌های باکتریایی و قارچی ممانعت به عمل می‌آورد.ترشحی طبیعی محسوب می‌شود که شفاف،شبیه سفیده تخم‌مرغ، بدون رنگ،بدون بو و گاهی رقیق و گاه غلیظ بوده و ایجاد سوزش و خارش نکند و این نوع ترشحات معمولا در دورانی ایجاد می‌شود که خانم پاک است و در دوران قاعدگی قرار ندارد.در حین تحمک‌گذاری (دو هفته پس از قاعدگی) ممکن است ترشحات چسبناک و لغزنده دیده شوند اما تغییر در رنگ و میزان ترشح همراه با سایر نشانه‌ها ممکن است علامت عفونت باشد.

منظور از ترشحات غیرطبیعی چیست؟

در صورتی که ترشح ایجاد شده دارای رنگ و قوام و بوی نامطبوع و غیرطبیعی باشد (متفاوت از آنچه که گفته شد باشد) و سبب سوزش و خارش ناحیه تناسلی شود غیرطبیعی بوده و نشان‌دهنده وجود عفونت است.

مشخصه این ترشحات عفونی چیست؟

از نظر متخصص زنان در صورتی که رنگ ترشح زرد متمایل به سبز باشد،عفونت به دنبال عامل میکروبی ایجاد شده که با آزمایش و کشت نوع میکروب شخص و درمان خاص آن صورت می‌گیرد و بوی نامطبوع و خارش و سوزش و التهاب از دیگر نشانه‌های این نوع عفونت است.در صورتی که عفونت قارچی یا کلامید یا ایجاد شده باشد، ترشحات سفید رنگ و پنیری‌شکل در داخل واژن وجود داشته که در این صورت بوی ترشیدگی ایجاد می‌شود و خارش و درد در نواحی تناسلی و دردناک شدن مقاربت از دیگر نشانه‌های این عفونت‌ خواهد بود.اگر عفونت انگلی باشد یعنی عامل تک‌ یاخته به نام تریکومونا آن را ایجاد کرده باشد،ترشحات کف‌آلود خاکستری،زرد و یا سبز با بوی نامطبوع،سوزش و خارش از نشانه‌های آن است.و بالاخره اگر عفونت ویروسی باشد همانند نوع میکروبی ماهیت ترشح عوض شده و بثورات بدنی به همراه خارش از علایم آن است.این نوع عفونت در میان زنان شایع بوده و به نام تبخال تناسلی معروف است که هیچ احتیاجی به آزمایش‌های تشخیص نیست و زوجین یعنی هم مرد و هم زن باید درمان شوند.در صورتی که این عارضه درمان نشود عود کرده و فرد در معرض سرطان رحم قرار می‌گیرد.

این ترشحات در چه سنینی شیوع بیشتری دارد؟

به طور کلی در زنان جوان به خصوص در زنانی که ازدواج کرده‌اند،ترشحات بیشتر است و احتمال عفونت هم در این دوران شایع‌تر است.بنابراین دختران جوان و زنانی که به تازگی ازدواج کرده‌اند باید از نظر بهداشتی بیشتر مراقب خود بوده و نکات بهداشتی را رعایت کنند.روابط زناشویی به طور طبیعی سبب افزایش ترشحات می‌شود اما خانم‌ها باید توجه کنند که نوع و خصوصیت این ترشحات غیرطبیعی نباشد.اما بهداشت نامناسب و پوشش‌های بد و نامناسب در تغییر ماهیت ترشحات طبیعی و غیرطبیعی بسیار موثر است.

آیا در دوران یائسگی هم ترشح وجود دارد؟

از سنین 50 به بالا احتمال عفونت و ترشحات غیرطبیعی کم می‌شود و بسیاری از زنان از خشکی واژن و ناحیه تناسلی شکایت دارند. به علت فقر هورمون و کاهش فعالیت‌های غدد جنسی،خشکی مهبل ایجاد شده بنابراین لازم است برای برطرف شدن این شکل خشکی واژن و کاهش ترشحات طبیعی به پزشک مراجعه کنند.

چه نکاتی را برای پیشگیری از ایجاد عفونت توصیه می‌کنید؟

پس از ادرار کردن و اجابت مزاج همیشه از سمت جلو به عقب خود را بشویید که مانع از حرکت باکتری‌ها و میکروب‌ها از مقعد به مهبل می‌شود.در طی روز لباس زیر را عوض کرده و لباسی از جنس الیاف نخی بپوشید.از پوشیدن لباس‌های بدون تهویه مانند لباس‌های نایلونی و تنگ یا سایر الیاف مصنوعی خودداری کنید.از پوشیدن شلوار جین تنگ و جوراب شلواری و مایو به مدت طولانی اجتناب کنید.لباس زیر خود را حتما در هوای آزاد و با نور خورشید خشک کنید و هنگام شستشو از مواد شوینده غیرمعطر و ملایم استفاده کنید.از قرار گرفتن در وان آب داغ یا جکوزی اجتناب کنید. از کاندوم و یا دیافراگم‌هایی که بهداشتی و معتبر نیستند استفاده نکنید چرا که سبب تحریک ناحیه تناسلی شده و احتمال عفونت شدید می‌شود.بعد از فعالیت زناشویی حتما دوش بگیرید.لباس زیر خود را حداقل یک بار در روز تعویض کنید.از پودر تالک در اطراف مهبل استفاده نکنید زیرا این پودر رطوبت را در خود نگه می‌دارد.نواربهداشتی هر 4 تا 6 ساعت باید عوض شود. قبل و بعد از تمیز کردن بدن خود، دست‌هایتان را بشویید. همیشه اطراف مهبل را خشک و تمیز نگه دارید.رطوبت رشد میکروب‌ها و قارچ‌ها را سرعت می‌بخشد.به طور منظم سطح خارجی مهبل را با آب ولرم شستشو دهید.پس از استحمام با یک حوله نرم دیگر ناحیه تناسلی خود را خشک کنید حتی می‌توانید از سشوار هم استفاده کنید.

توصیه‌های درمانی


بهتر است پس از مشاهده هر گونه ترشح غیرطبیعی با پزشک متخصص زنان مشورت کنید، عواملی که منجر به عفونت می‌شود را شناسایی کنید و آنتی‌بیوتیک‌ها و یا داروهای خاصی که برایتان تجویز می‌شود به طور منظم و طبق دستور مصرف کنید.عفونت‌ها معمولا با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود.دوره درمانی خود را کامل کنید و کرم‌های آنتی‌بیوتیک‌ مهبلی که توصیه می‌شود را به طور مناسب مصرف کنید.

خانم‌های باردار و شیرده و کسانی که از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند،به دلیل اینکه دچار تغییر سطح هورمون‌ها می‌شوند باید بیشتر مراقبت بهداشت فردی خود باشند و در صورت مشاهده هرگونه علامت به پزشک مراجعه کنند.پس از یائسگی با نظر پزشک می‌توان از ژل‌های برطرف کننده خشکی استفاده کرد.

معمولا حالاتی که منجربه ترشحات مهبلی می‌شود،در عرض چند روز به درمان پاسخ می‌دهند. در صورتی که عفونت مکرر ایجاد ‌شود یا بیماری‌ قابل درمان جنسی وجود داشته باشد گاه لازم است همسر نیز درمان شود.
اگر مبتلا به دیابت هستید کنترل سطح قندخون می‌تواند به جلوگیری از عفونت‌های مکرر خصوصا عفونت قارچی کمک کند.